اسانس شوید و کاهش LDL

شــویــد، با‌ نـــام علـــمی Ané thum graveolens-L، گیاهی یک ساله است که در نواحی مختلف به‌حالت خودرو می‌روید و کشت و پرورش آن نیز معمول است. ساقه‌ی شوید بین ۳۰ سانتیمتر تا ۱متر بلندی دارد و برگ‌های آن متناوب و بدون کرک است. پهنک‌های برگ به بریدگی‌های نازک و نخی شکل تقسیم می‌شود. گل‌های شوید کوچک و به رنگ زرد است. میوه‌ی شوید رنگ قهوی‌ای روشن دارد.

همه چیز درباره شوید

میوه‌ی شوید، که اثر درمانی دارد، قرن‌ها در طب‌سنتی ایران  مورد‌توجه قرارگرفته و در کتاب‌های طبی گذشته به اثرهای درمانی آن پرداخته شده‌است. از میوه‌ی شوید 3تا5 درصد اسانس گرفته می‌شود. این اسانس مایعی بی‌رنگ یا به رنگ زرد روشن است که برای معطر ساختن برخی از مواد‌خوراکی کاربرد دارد. در اسانس شوید لیمونن، کارون و فلاندرن و مواد دیگر وجود دارد. همان‌طور‌که اشاره شد برای تخم شوید آثار درمانی زیادی قایل بودند و آن را دارای طبیعت گرم و خشک می‌دانستند و میوه‌ی‌ شوید را به‌عنوان بادشکن، کاهنده‌ی سکسکه، مقوی معده، هضم‌کننده‌ی غذا، مُدر و ضد‌استفراغ تجویز می‌کردند.
در طب‌سنتی ایران، از دم‌کرده‌ی شوید بهره‌ی فراوان می‌بردند و دم‌کرده‌ی2‌تا‌10‌هزار میوه‌ی شوید  و نوشیدن یک فنجان از آنرا، بعداز هر غذا، برای گوارش بهتر توصیه می‌کردند‌.
علاوه‌بر‌این معتقد بودند دم‌کرده‌ی شوید از نفخ شکم، به‌ویژه در نوزادان، جلوگیری می‌کند. نوشیدن یک فنجان دم‌کرده‌ی آن پیش‌از خواب سبب ایجاد خواب آرامی می‌گردد.

داروهایی که در ایران با عصاره‌ی شوید تهیه شده است حاوی کارون، لیمونن و فلاندرن است و علاوه‌بر آنکه به‌عنوان داروی برطرف‌کننده‌ی ناراحتی گوارشی و ضدنفخ مصرف می‌شوند، برای کاهش‌کلسترول و  LDL خون نیز تجویز می‌شوند.

برای مثال در یکی از  بروشورهای دارویی ملاحظه می‌شود که اجزای فرآورده‌ی دارویی را اسانس شوید ذکر کرده و مواد مؤثره‌ی آن را کارون و فلاندرن معرفی نموده است. در بخش آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر دارو نیز آورده‌است که مطالعات اپیدمیولوژیک متعدد یک رابطه‌ی قوی بین کلسترول سرم و بیماریهای عروق کرونر قلب را نشان داده‌اند. احتمالاً میزان بالای تری‌گلیسیرید پلاسما نیز باعث افزایش خطر بیماری‌های عروق کرونر قلب می‌شوند. کارآزمایی‌های بالینی تصادفی مشخصاً اثبات کرده‌اند که کاهش کلسترول پلاسما خطر وقایع بالینی آترواسکلروز را کاهش می‌دهد. هم افزایش تری‌گلیسیرید و هم کاهش میزان پلاسماییHDL خطر بیماری‌های قلبی‌و‌‌عروقی آترواسکلروتیک را افزایش می‌دهد.

به‌طور سنتی از گیاهانی مانند سیر و شوید به‌تنهایی یا همراه با داروهای سنتتیک برای کاهش چربی‌های خون استفاده شده‌است. شوید در درمان سوء‌هاضمه، نفخ (به‌ویژه در کودکان) و اسپاسم به‌کار رفته و اثرات مسکن، محرک ترشح شیر، مُدر و کاهش‌دهنده‌ی چربی‌خون از آن گزارش شده‌است. نتایج بررسی در حیوانات آزمایشگاهی نشان داده که اسانس شوید، به‌صورت وابسته به دوز، غلظت کلسترول تام، تری گلیسیرید و LDL را کاهش و غلظت HDL را به‌میزان قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. در‌طی یک کارآزمایی بالینی تصادفی شده، 145‌بیمار مبتلا به افزایش چربی‌های خون به‌مدت 7‌هفته در 4‌گروه، روزانه تحت‌درمان با قرص سیر (2قرص 400‌میلیگرمی)، قطره‌ی عصاره‌ی شوید (10 قطره هر 8 ساعت)، پودر کلستیرامین ( 4گرم هر 12‌ساعت) یا کپسول کلوفیبرات (2کپسول 500میلی‌گرمی) قرار‌گرفتند‌.

در پایان درمان، تجزیه و تحلیل نتایج نشان‌داد که هر 4 دارو موجب کاهش معنی‌دار کلسترول شدند. همچنین میزان کاهش LDL نیز در همه‌‌‌ی گروه‌های درمانی از‌نظر آماری معنی‌دار بود و با مقایسه‌ی  نتایج 4 دارو نتیجه گرفتند که  قطره‌ی عصاره‌ی شوید موجب کاهش کلسترول و LDL می‌شود.
نتایج گزارشهای جدید علمی نشان‌می‌دهد مصرف عصاره‌ی شوید، که پیشینیان دم‌کرده‌ی گیاه را برای درمان سوء‌هاضمه، نفخ، اسپاسم، مدر و محرک ترشح شیر تجویز می‌کردند، ممکن‌است در کاهش کلسترول و LDL خون موثر واقع شود. از دو گزارش، که یکی روی 65 بیمار و دیگری روی 38بیمار مبتلا به افزایش کلسترول و LDL انجام شده‌است، می‌توان نتیجه گرفت که کاهش کلسترول و LDL بیماران تحت بررسی از‌نظر آماری معنی‌دار بوده‌است.
در واقع کارون، فلاندرن، لیمونن و تانن موجود در اسانس شوید، به‌عنوان یک مهار‌کننده‌ی چربی‌ها عمل می‌کند و میزان پلاسمای کلسترول، تری‌گلیسیرید و LDL را کاهش می‌دهد. نتایج برخی پژوهش‌هایی که روی موش‌ها انجام شده نشان داده‌است که عصاره‌ی شوید میزان سطح پلاسـما و کلسترول و LDL خون موش‌ها  را نسبت به گروهی که تحت‌درمان با  لواستاتین بوده‌اند به‌طور معنی‌داری بیشتر کاهش داده‌است.