سرطان کولون و نشانه های آن

سرطان کولون نشانه های گوناگونی دارد اما الزاما داشتن هر کدام از آنها به معنای ابتلا به سرطان کولورکتال نیست.  بسیاری از عوامل و تفاسیر نیاز است تا وجود این بیماری تایید گردد. برای نمونه به عفونت یا بیماری التهابی روده (Inflammatory Bowel Disease) می توان اشاره نمود. در هرحال افرادی که نشانه های گوناگون و تغییراتی را در دستگاه گوارش خود احساس می کنند ، در اولین گام باید به پزشک متخصص مراجعه نمایند.

نشانه های ابتلا به سرطان کولون در زنان و مردان مشترک است که در زیر بدان اشاره می گردد:

-تغییرات در عادات مربوط به روده:

ناراحتی معده یا یک عفونت جزئی در اغلب مواقع منجر به بروز تغییراتی در روده می گردد. عوارضی نظیر یبوست و اسهال یا تولید مدفوع ریز و باریک که این نشانه های پس از چند روز به عنوان عوارض بیماری رفع خواهند شد. اما اگر این نشانه ها برای مدت طولانی تر به طول بیانجامد ، شخص باید به پزشک متخصص مراجعه نماید.

-نفخ و احساس درد در شکم:

شکم درد و نفخ ، از جمله عوارضی است که گاه به گاه در سیستم گوارشی انسان بر اثر ناراحتی معده ، گاز و یا مصرف برخی مواد غذایی رخ می دهد. اما تجربه نمودن مکرر و بی دلیل نفخ و شکم درد می تواند از نشانه های سرطان کولون باشد.

-احساس خالی نبودن روده:

اگر تومور روده به انسداد بدل گردد ، ممکن است این احساس خالی نبودن روده را در فرد ایجاد نماید. حتی اگر روده آنها خالی باشد ، آنها احساس نیاز به استفاده از سرویس بهداشتی را می نمایند.

-وجود خون در مدفوع:

مشاهده خون در مدفوع بسیار خطرناک است. وجود رگه هایی از خون تازه یا تغییر رنگ مدفوع به رنگ تیره تر و سیاه غیرطبیعی که می تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد. معمول ترین عامل همورویید است. اما در هر روی در صورت وجود خون در مدفوع ، باید به پزشک متخصص هر چه سریعتر مراجعه نمود.

-کاهش غیر طبیعی وزن:

از دست دادن وزن ناگهانی و غیرمنتظره نشانگر بسیاری از گونه های سرطان است. کاهش وزن بیش از 5 کیاوگرم طی شش ماه ، موردی است که حتما باید به پزشک گزارش داده شود. در بیماران سرطانی ، از دست دادن وزن بر اثر مصرف زیاد انرژی بدن توسط سلولهای سرطانی است. اندازۀ بزرگ تر تومور ، منجر به انسداد روده گشته و تغییراتی در سیستم گوارش ایجاد نموده و موجب کاهش وزن می گردد.

-خستگی:

همانطور که در مورد بالا اشاره گردید ، سلول های سرطانی با مصرف انرژی بدن ، موجب بروز احساس ضعف و خستگی مفرط می نمایند.  احساس خستگی که حتی با استراحت نمودن هم رفع نگردد نشانۀ خستگی مزمن نیز می تواند باشد. سندرم خستگی مزمن ، نشانه اصلی آن خستگی مفرط و مزمنی است که با انجام هرگونه فعالیت ذهنی یا جسمی به مراتب شدیدتر می شود. در هر حالت و در صورت احساس خستگی غیر طبیعی مراجعه به پزشک الزامی است.

-کوتاهی نفس:

هنگامی که سرطان مصرف انرژی بدن را آغاز می نماید و خستگی در بدن نمایان می گردد، بروز نشانه هایی مرتبط با این عارضه مانند کوتاهی نفس در افراد طبیعی است. این گروه از اشخاص در حبس نمودن نفس خود دچار مشکل شده و هنگام راه رفتنهای سریع در مسیرهای کوتاه و یا حتی خندیدن از نفس می افتند.

عوامل خطرزا:

-وجود پیشینۀ مشکلات گوارشی مانند بیماری التهابی روده یا پولیپ کولورکتال

- وجود پیشینۀ خانوادگی

-جهش ژن موروثی مانند ،  سرطان غیرپولیپی سرطان کولورکتال(HNPCC)

-بالارفتن سن

-دیابت نوع دو

-وجود برخی پیش زمینه های قومی و نژادی

پیشگیری از سرطان امری غیرممکن نیست ، تنها با تغییر سبک زندگی میتوان برخی از عوامل خطرزای ابتلا به سرطان کولون را کاهش داد. در ادامه به برخی از این تغییرات اشاره می گردد:

-رژیم غذایی:

مطابق با نظر انجمن سرطان آمریکا (ACS) وجود گوشت قرمز و  محصولات خانوادۀ گوشت فرآوری شده (موادغذایی که در ادامه اشاره می گردد) در رژیم غذایی ، خطر بروز سرطان کولون را افزایش می دهد.

-گوشت گاو

-گوشت خوک

-گوشت بره

-گوشت آهو

-جگر

-سوسیس و کالباس

-موادغذایی آماده

پخت گوشت در دمای بالا و روی گریل ، منقل و یا روغن زیاد ، سبب آزاد گشتن کارسینوژن های شیمیایی گشته که احتمال بروز سرطان کولورکتال در افراد را افزایش می دهد.

-وزن:

افزایش وزن و چاقی میزان خطر مرگ افراد بر اثر سرطان کولون را افزایش می دهد. مطابق با اعلام ACS  ارتباط میان چاقی و سرطان کولورکتال در مردان قویتر می باشد. کاهش وزن با احتمال بروز سرطان ارتباط مستقیم دارد.

-عدم تحرک:

عدم تحرک و فعالیت میزان خطر ابتلا به سرطان کولون را افزایش خواهد داد. انجام حرکات ورزشی سبک و روزانه به کاهش احتمال ابتلا به سرطان کولون کمک می نماید.

-مصرف الکل:

افرادی که میزان مصرف الکل آنها مستمر و بالا است ، خود را در معرض خطر ابتلا به سرطان کولون قرار می دهند.

-استعمال دخانیات:

مصرف سیگار نه فقط سرطان کولون ، بلکه خطر بروز بسیاری از سرطان ها را نیز افزایش می دهد. افرادی که سیگار مصرف می نمایند بیشتر در معرض خطر مرگ حاصل از سرطان کولون قرار دارند.

روش های درمانی سرطان کولون:

سرطان کولون در صورت تشخیص به موقع و هنگامی که در مراحل آغازین است و در سایر نقاط بدن منتشر نشده باشد ، قابل درمان است. در خط مقدم درمان این بیماری جراحی با شانس درمان 50 درصد حضور دارد. جراح در این روش با برداشتن تومور سرطانی و پاکسازی غدد لنفاوی نزدیک به محل ، روده را مجدد به یکدیگر متصل می نماید. در صورت پیشرفته بودن سرطان ، بخشهای زیادتری از روده باید برداشته شود و اگر بیماری به بخش رکتوم رسیده باشد، جراح این بخش از روده بزرگ را نیز جدا خواهد نمود. در برخی موارد نیز پزشک شیمی درمانی را در افرادی که احتمال عود بیماری را دارند پیشنهاد می کنند.

زمان مراجعه به پزشک:

در بسیاری از موارد ، مشکلات گوارشی دال بر وجود سرطان نیستند. اگر نشانه ها غیرمعمول بودند و به طور منظم بروز نمودند و رفته رفته حادتر گشتند ، در گام نخست به پزشک مراجعه نمایید. حتی اگر نشانه های فوق حاکی از سرطان نباشند ، ممکن است زمینه بروز بیماری گوارشی دیگری باشند. انجمن سرطان آمریکا ، به مردان و زنان در معرض خطر سرطان کولون یا کولورکتال توصیه می نماید که از سن 45 سالگی غربالگری را آغاز نمایند. پزشکان در صورت تشخیص ابتدایی قادر به درمان سرطان کولون خواهند بود.

در پایان بار دیگر یادآوری می گردد که در صورت احساس هرگونه نشانه و تغییر غیر عادی در دستگاه گوارشی ، بلافاصله به پزشک مراجعه نمایید. غربالگری ابتدایی و تشخیص اولیه نقش اساسی در سلامت افراد خواهند داشت.